Oya İpi
Oya İpi Nedir?
Oya ipi, altı telden meydana gelen gevşek biçimde bükülmüş ince ipliği tanımlamaktadır. Oya ipleri genellikle pamuk, ipek ve kenevir gibi doğal liflerden eğrilmektedir. Ancak suni ipek, keten ve diğer farklı sentetik iplerden de eğrilebilmekedir. Oya iplikleri karışım olarak pamuklu, keten veya sentetik olabilmektedirler. Özellikle Anadolu kültürü içerisinde çeyiz hazırlığı yapan kişilerin sıklıkla tercih ettikleri oya ipleri ile damat bohçaları, gelin bohçaları, masa örtüleri, sehpa ve vitrin örtüleri, yastık kılıfları, havlu kenarı süsleri, yemeniler, yazmalar ne namaz başörtülerinde tercih edilmektedir. Anadolu kültüründe yer alan çok çeşitli motifler oya işlerinde kullanılabilmektedir. Bu motifler canlı, cansız veya geometrik olabilmektedir. Oya ipleri ise bu çeşitli motiflerin, kumaşlara işlenmesinde kullanılan temel öğelerdendir. Oya işlemelerinde birçok farklı renkte oya ipliği kullanılabilmektedir.
Oya işlemeleri binlerce yıldan beri yaygın olarak kullanılmaktadır. Gergef üzerine kumaş gerdirilerek, tığ veya iğne gibi araçların yardımı ile işlenen nakışlara “geleneksel nakış” denilmektedir. Ancak tekstil endüstrisinin gelişmesi ile birlikte gergef dışında, nakış işleme işlevi olan birçok makine üretilmiştir. Bilgisayar ortamında tasarlanan birçok desen yine bilgisayar aracılığı ile tüm dünyada tekstil, ayakkabı ve ev dekorasyonu gibi alanlarda sıklıkla kullanılmaktadır. Günümüzde oya nakışları birçok kurumda eğitim kapsamında öğretilmekte ve bu durum da oya ipliklerinin önem kazanmasına yol açmaktadır. Oya nakışlarının sıklıkla tercih edilmesi de oya ipi çeşitliliğinin artmasına sebep olmuştur.
Oya İpi Çeşitleri
Özellikle çeyiz hazırlığı yapan kişiler başta olmak üzere estetik tasarımları seven kişilerin tercih ettikleri oya ipliği karışımının hangi maddelerden oluştuğuna bağlı olarak çeşitlere ayrılmaktadır. Oya iplikleri ipek, pamuklu, keten, yün ve sentetik karışımlı olmak üzere dört türe ayrılmaktadır. Pamuklu iplikler; koton, keten iplikler; dantel ve sicim, sentetik iplikler; naylon ve orlon, ipek iplikler ise çamaşır ipeği ile floştur. Koton, pamuk ipliğinin iki katının bükülmesi sonucunda oluşan çok bükümlü ve parlak bir görüntüye sahip iplik çeşididir. Piyasada kotonun satışı yumak ve çile halinde olmaktadır. Birçok farklı rengi temin edilebilmektedir. Oya dantel ipi bükümlü ve parlak yapıdadır. Çok farklı çeşidi piyasada bulunmaktadır. Çamaşır ipeği, sağlam ve dayanıklıdır. Son derece şık ve parlak bir görüntüye sahiptir. Çamaşır ipeğinin tek bir katı, ki kat ipliğin bükülmesinden meydana gelmektedir. Piyasada çamaşır ipeğinin birçok farklı rengi ve renk tonu bulunmaktadır. Floş üretimi kopan liflerden yapılmaktadır. İpek bükülme esnasında bazı lif kopmaları gerçekleşmektedir. Kopan bu liflerden ise floşlar yapılmaktadır. Floş oya ipi genel itibariyle son derece parlak ve şık bir görüntüye sahiptir. Sentetik iplikler grubuna giren naylonun ise piyasada satılan çok farklı çeşitte renkleri bulunabilmektedir. Son derece sağlam ve bükümlü bir iptir. Orlon da yine bükümlü ve sağlam bir iptir. Kalın bir yapısı bulunmaktadır. Parlak ve şık görüntüsü tercih sebeplerindendir.
Oya İpi Markaları
Geçmişten günümüze oya ipinin sıklıkla kullanılması oya ipi çeşitlerinin ve oya ipi renk skalasının gelişmesine sebep olmuştur. Birçok marka yastık kılıfından masa ve sehpa örtüsüne, yemeniden yazmaya, havlu kenarlarından, el bezlerine, namazlık başörtüsünden yatak örtüsü üstlerine kadar birçok farklı alanda kullanılan oya iplerinin üretimini gerçekleştirmektedir. Oya ipi ile etamin çalışmaları da şık ve estetik görünümleri nedeni ile sıklıkla tercih edilmektedir. Piyasada birçok farklı maddeden üretilmiş oya iplerini temin etmek mümkündür. Sıklıkla tercih edilen oya ipi markaları şu şekildedir:
- Yabalı Oya İpi
- Ören Bayan Oya İpi
Piyasada ihtiyaca göre satın alınabilecek birçok markaya ait oya ipi numaraları bulunmaktadır. Yabalı markası polyester oya ipi üretimi yapmaktadır. Piyasada 100 gram olarak satılmaktadır. Yabalı oya ipi üzerinde belirtilen, tavsiye edilmiş tığ numaraları 20 - 22 dir. Ören Bayan suni ipek oya ipi üretimi gerçekleştirmektedir. Piyasada 20 gram olarak satılmaktadır. Ören Bayan oya ipleri üzerinde tavsiye edilmiş iğne numaraları 24 mm - 28 mm dir. Ören Bayan oya ipleri ile işlenen ürünler çamaşır makinesinde 30 dereyi geçirmeden yıkanabilmektedir. Sererek kurutulmaları tavsiye edilmektedir.
Oya İpi Renkleri
Özellikle çeyiz hazırlığı yapan kişiler başta olmak üzere her yaştan insanın ilgi gösterdiği oya işleri için olmazsa olmaz konumda yer alan oya ipliklerinin birçok farklı renk çeşidi bulunmaktadır. Anadolu kültüründe yer alan değişik motiflerin işlenmesini sağlayan oya iplikleri günümüzde de popülerliğini korumaktadır. Oya iplerinin popülaritesinin artması ile birlikte oya ipi çeşitliliği ve oya ipi renk skalası da oldukça gelişmiştir. Oya ipliklerinde pamuklu, keten, ipek, yün ve sentetik gibi birçok farklı madde kullanılabilmektedir. Kişiler istedikleri oya ipliği çeşitleri ile renkli oya çalışmaları yapabilmektedirler. El örgü ipliği satışı gerçekleştiren markalar simli oya ipi ve ebrulu oya ipi üretimi de gerçekleştirmektedir. Simli ve ebruli oya ipi ile kişiler canlı renklerde son derece şık oya işlemeleri de oluşturabilmektedirler. En sık tercih edilen oya ipliği renkleri şu şekildedir:
- Yeşil
- Mavi
- Kırmızı
- Siyah
- Kahverengi
- Mor
- Gri
- Pembe
- Turuncu
- Beyaz
- Lacivert
- Yavruağzı
- Açık Yeşil
- Koyu Yeşil
- Fuşya
- Eflatun
- Yaprak Yeşili
- Lila
- Açık Pembe
- Menekşe
- Mercan
- Leylak
- Kırmızı
- Koyu Sarı
- Yağ Yeşili
- Krem
- Açık Gri
- Açık Pembe
- Sarı
- Saks Mavi
- Hardal
- Hardal Sarısı
- Koyu Kırmızı
- Koyu Gri
Oya İpi Fiyatları
Ev dekorasyonunun birçok farklı alanında kullanılabilen oya nakışları için olmazsa olmaz konumda bulunan oya iplerinin fiyatlarının ne olduğu önemli bir konudur. Her türlü el örgü ipliği satışı gerçekleştiren tuhafiye dükkanlarından ve el örgü ipliği satışı yapan mağazadan bulunabilmektedir. Zaman tasarrufu sağlamak isteyen kişiler el örgü ipliği satışı yapan firmaların resmi internet sitelerinden online satın alma yolu ile de oya ipliği temin edebilirler. Popüler online alışveriş sitelerinden de oya ipliği kolaylıkla bulunabilmektedir. Oya iplikleri fiyatlarını etkileyen bazı temel faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler; oya ipi markasının ne olduğu, oya ipliğinin gramajı ve oya ipliklerinin hangi karışımlardan meydana geldiğidir. 20 gram olarak satılan oya iplikleri 100 gram olarak satılan oya ipliklerine göre fiyat olarak daha ucuzdur. İnternet üzerinden yapılan online alışverişlerde, el örgü ipliği satışı gerçekleştiren firmalar oya ipi satışlarında bazı kampanyalar yapabilmektedir. Kampanyalı dönemler içerisinde alınabilecek en uygun fiyata oya iplikleri temin edilebilmektedir. Online satışlarda, tekli alımlara göre çoklu ve toplu alımlar daha avantajlı olabilmektedir.
Oya İpi İle Neler Yapılır?
Özellikle çeyiz hazırlıkları yapan kişilerin sıklıkla tercih ettikleri iğne oya iplikleri estetik görünümleri nedeni ile tercih edilmektedir. Oya nakışları birçok farklı araç yardımı ile yapılabilmektedir. Oya nakışları yapıldıkları araca göre “iğne oyası”, “firkete oyası”, “mekik oyası” ve “tığ oyası” gibi isimler alabilmektedir. Oya işlerinde kullanılan malzemeye göre ise “boncuk oyası”, “iplik oyası”, veya “mum oyası” gibi isimler de alabilmektedir. Anadolu kültürü içerisinde ayrı bir yere sahip olan oya işleri, çok sayıda farklı renk içeren oya ipleri ile yapılabilmektedir. Oya işlerinde çok farklı çeşitte motif yapılabilmektedir. En sık yapılan motifler ise karanfil, papatya, hercai menekşe, çilek, yasemin, patates çiçeği, iğde çiçeği, erik, gelinlik, gül, dut yaprağı, leylak, kardelen, kelebek, serçe gözü, inci demeti ve gökkuşağıdır. Oya ipleri ile yapılabilecek ürünler şu şekilde belirtilebilir:
- Havlu Kenarı
- Çember
- Yazma
- Namaz Başörtüleri
- Bohça Kenarları
- Damat Bohçaları
- Çeyizlik Yemeni
- Damat Bohçaları
- Yemeni
- Misafir Havlusu
- Masa, Vitrin ve Sehpa Örtüsü
- Yastık Kenarları
- Yatak Odası Takımları